
Wczesne objawy autyzmu występują zazwyczaj przed 3 rokiem życia. Oznaki autyzmu widoczne są w rozwoju społecznym i w rozwoju komunikacji.
Wczesne wykrycie spektrum autyzmu ma duże znaczenie. Pomaga w dobraniu działań, które wspierają dziecko w uczeniu się i nawiązywaniu relacji.
Wczesne objawy autyzmu to:
Kamienie milowe w rozwoju są to ważne umiejętności, które nabywa dziecko. Opóźnienia w osiągnięciu tych umiejętności są wskazówką do niezwłocznej konsultacji ze specjalistą:
Pilny kontakt ze specjalistą jest konieczny także, kiedy zauważamy tzw. regres w rozwoju, czyli kiedy dziecko traci umiejętności, które wcześniej miało np. mowę, gaworzenie, umiejętności społeczne.
Inne wczesne objawy autyzmu, które możemy zaobserwować przed 3 rokiem życia to:
Co ważne, żadne dziecko ze spektrum autyzmu nie wykazuje wszystkich objawów. Także nasilenie objawów jest różne np. niektóre dzieci nie nawiązują kontaktu wzrokowego, inne w mniejszym stopniu patrzą w oczy a jeszcze inne patrzą w oczy tylko w niektórych sytuacjach (np. kiedy o coś proszą). Obraz autyzmu może być bardzo zróżnicowany u różnych osób.
Więcej o objawach autyzmu przeczytasz w artykule o objawach spektrum autyzmu u starszych dzieci oraz o kryteriach używanych do diagnozowania autyzmu.
Kroki, które mogą podjąć rodzice to:
Jeśli dziecko ma 18-36 miesięcy możemy wypełnić test przesiewowy M-CHAT na stronie badabada.pl. Test przesiewowy nie jest diagnozą, ale może wskazać czy zachowania dziecka są typowe dla jego wieku czy może dziecko jest w tzw. grupie ryzyka spektrum autyzmu.
Po otworzeniu strony, należy kliknąć w zakładkę „badaj” na samej górze. Następnie wpisujemy wiek dziecka, po czym kilka podstawowych informacji o jego stanie zdrowia. Na kolejnej stronie jest 20 pytań na temat rozwoju. A po kliknięciu „dalej” uzyskujemy wynik z opisową informacją.
Wywiad telewizyjny z prezes Fundacji Synapsis Joanną Grochowską na temat programu Badabada i wczesnego wykrywania autyzmu znajdziecie TUTAJ.
Jeśli dziecko uzyskuje wysoki wynik w teście M-CHAT (grupa ryzyka) jest to sygnał, że warto skonsultować się ze specjalistą.
Rodzice mogą skontaktować się z pediatrą, z psychiatrą (bez skierowania), poradnią psychologiczno-pedagogiczną, psychologiem lub pedagogiem specjalnym. Warto wybrać osoby, które mają doświadczenie w zakresie spektrum autyzmu. Informacje o odpowiednich specjalistach można uzyskać w organizacjach pozarządowymi lub ośrodkach terapeutycznych zajmującymi się autyzmem w regionie.
Specjalista z którym się skonsultujemy może zalecić diagnozę autyzmu. Autyzm diagnozuje psychiatra, który zazwyczaj pracuje w kilkuosobowym zespole diagnostycznym w poradniach pedagogiczno-psychologicznych. Na spotkanie diagnostyczne w ramach NFZ zwykle będziemy czekać kilka miesięcy.
Wszystkie informacje o diagnozie znajdziecie w tym artykule: Diagnoza autyzmu.
Nie trzeba czekać na diagnozę, żeby wspierać rozwój dziecka. Wczesne wspomaganie rozwoju jest korzystne dla dzieci w spektrum autyzmu, ale także dla dzieci, które mają drobne opóźnienia w rozwoju. Polega np. na zmianie sposobu mówienia do dziecka, zmianie w organizacji jego pokoju oraz proponowaniu zabaw rozwijających umiejętności społeczne i komunikację.
Po uzyskaniu opinii w podani psychologiczno-pedagogicznej można korzystać z darmowych zajęć dla dziecka w ramach wczesnego wspomagania rozwoju.
Niemowlęta i małe dzieci z autyzmem są bardzo różne. Jedne dużo płaczą i wykazują ciągły niepokój, trudności z zasypianiem, inne są wyjątkowo spokojne.
Warto. Wczesne rozpoznanie autyzmu i wczesne wspomaganie rozwoju pomaga dziecku w uczeniu się mowy i nawiązywania relacji.
Nie. Dzieci ze spektrum autyzmu często mają drobne opóźnienia w kamieniach milowych w rozwoju motorycznym np. trzymaniu główki, raczkowaniu, siadaniu. Wiele dzieci, które rozwijają się typowo ma podobne opóźnienia, dlatego nie świadczą one o autyzmie.
Co możemy zrobić jako rodzice, jeśli jesteśmy zaniepokojeni rozwojem dziecka?
Monitorowanie rozwoju dziecka. Ponieważ zwykle sprawdzamy rozwój fizyczny i motoryczny dziecka, nietypowy rozwój społeczny może być niezauważony. Jeśli dowiemy się więcej o typowym i nietypowym rozwoju społecznym, łatwiej będzie ocenić, które zachowania są zupełnie zwyczajne, a które powinny nas skłonić do konsultacji ze specjalistą.
Podejmuj działania, jeśli coś Cię niepokoi. Rodzice są specjalistami od rozwoju własnego dziecka, obserwujemy dzieci na co dzień i rozumiemy je najlepiej. Mamy o wiele więcej informacji niż pediatra podczas kilkunastominutowej wizyty. Jeśli coś Cię niepokoi w rozwoju dziecka, warto skonsultować się ze specjalistą od rozwoju maluchów lub ze specjalistą od spektrum autyzmu.
Nie akceptuj “wyrośnie z tego”, “poczekamy i zobaczymy”. Zwykle pierwszą osobą do której udajemy się, żeby porozmawiać o rozwoju dziecka jest pediatra – lekarz pierwszego kontaktu. Mimo, że świadomość autyzmu wzrasta, zdarza się, że pediatrzy doradzają cierpliwość i oczekiwanie. Argumentem, który często słyszą rodzice jest: chłopcy rozwijają się wolniej. Wiele dzieci ma drobne opóźnienia w nabywaniu umiejętności społecznych, które nadal mieszą się w ramach typowego rozwoju, jednak powiedzenie „wyrośnie z tego” nie zawsze jest prawdziwe.
Zaufaj swojej intuicji. Jeśli mamy wątpliwości, warto jest nie czekać, ale drążyć temat. Kiedy wiemy jakie są kamieniem milowe w rozwoju i co ma prawo nas zaniepokoić a co jest zupełnie typowym zachowaniem, łatwiej jest ufać rodzicielskiej intuicji.
Źródła: