Orzekanie o potrzebie kształcenia specjalnego

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje Poradnia psychologiczno-pedagogiczna. Orzeczenie potrzebne jest przed rozpoczęciem nauki w przedszkolu lub szkole. Zawiera zalecenia dotyczące wsparcia, które placówka edukacyjna ma obowiązek zapewnić uczniowi w spektrum autyzmu.

Podwójne orzecznictwo o niepełnosprawności

W Polsce mamy dwa różne dokumenty, które potwierdzają niepełnosprawność u dziecka. Dziecko musi posiadać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez Poradnię Psychologiczno- Pedagogiczną, żeby otrzymać specjalistyczną pomoc w szkole. Drugi dokument to orzeczenie o niepełnosprawności, który jest potrzebny do ubiegania się o pomoc finansową.

Kto potrzebuje orzeczenia

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego potrzebne jest, kiedy planujemy wysłanie dziecka z diagnozą ze spektrum autyzmu do przedszkola lub szkoły.

Orzeczenie nie oznacza, że dziecko skierowane będzie do szkoły specjalnej.

Dokument wskazuje zalecaną formę kształcenia tzn.

• szkoła integracyjna,
• szkoła ogólnodostępna,
• szkoła specjalna,
• ośrodek rewalidacyjno-wychowawczy,
• szkoła zorganizowana przy młodzieżowym ośrodku socjoterapii lub specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym.

Ostateczne prawo wyboru szkoły mają zawsze rodzice.

W praktyce najważniejszą częścią dokumentu są zalecenia: formy terapii, usprawniania, pomocy oraz warunki realizacji potrzeb edukacyjnych. Zalecenia są wiążące dla szkoły i zawierają wskazówki, jak zorganizować edukację dla dziecka np. zapewnienie terapii pedagogicznej, logopedycznej lub potrzeba obecności asystenta w klasie.

Poradnia psychologiczno-pedagogiczna

Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje Poradnia psychologiczno-pedagogiczna, na wniosek prawnych opiekunów dziecka. Należy udać się do Poradni właściwej ze względu na adres szkoły lub jeśli dziecko nie chodzi jeszcze do przedszkola/szkoły – do Poradni właściwej ze względu na adres zamieszkania.

Kuratorium wyznacza Poradnie zajmujące się wydawaniem orzeczeń dla dzieci z niektórymi zaburzeniami rozwoju, w tym z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W niektórych regionach trzeba udać się do konkretnej, wyznaczonej przez kuratorium Poradni, która zajmuje się wsparciem osób w spektrum autyzmu.

Potrzebne dokumenty

Dokumenty potrzebne do uzyskania orzeczenia:

• zaświadczenie od lekarza specjalisty potwierdzające niepełnosprawność/zaburzenie (psychiatra)
• opinie o funkcjonowaniu dziecka od nauczycieli z przedszkola/szkoły jeśli dziecko już się uczy
• opinie logopedy lub innych specjalistów regularnie pracujących z dzieckiem (nie obowiązkowo)
• wypełniony wniosek

Opinie od specjalistów zawierające dodatkowe informacje są korzystne, ponieważ są wskazówkami dla komisji i dzięki nim zapisy w orzeczeniu mogą być jak najbardziej dostosowane do potrzeb dziecka. Mogą być również podstawą do odwołania np. kiedy zależy nam, żeby dziecko miało w szkole asystenta (tzw. terapeutę cienia) i sugeruje to również pedagog szkolny w pisemnej opinii a komisja nie uwzględniła tego zapisu w orzeczeniu – mamy podstawę do odwołania.

Szczegółowe informacje na temat dokumentów oraz wzorów formularzy najlepiej szukać na stronie lokalnej poradni, ponieważ mogą się różnić w zależności od miasta.

Wizyta w Poradni

Podczas wizyty w Poradni pedagog i psycholog zapoznają się z dokumentami, przeprowadzają rozmowę z rodzicami (tzw. wywiad czyli rozmowę na temat rozwoju i potrzeb dziecka według z góry ustalonych pytań), obserwują oraz badają dziecko.

Czasem dziecko nie chce wykonywać poleceń pracowników poradni, jest nieśmiałe, nie ma motywacji lub odwrotnie – zaskakuje rodziców, którzy nie spodziewali się, że dziecko dane zadanie wykona. Okoliczności te muszą być uwzględnione, badanie jest nietypową sytuacją dla dziecka, które zwykle nie pokazuje wtedy 100% prawdziwych umiejętności.

Orzeczenie wydaje zespół orzekający. Poradnia powiadamia rodzica o terminie spotkania zespołu orzekającego i rodzic ma prawo być obecny, co daje możliwość przedstawienie własnych oczekiwań co do formy edukacji dziecka, potrzebnych form usprawniania i innych uwag odnośnie treści orzeczenia.

Jeżeli nie zgadzamy się z zaleceniami orzeczenia lub uważamy, że brakuje w nim ważnych informacji – odwołanie składa się w tej samej Poradni (która następnie przekazuje je kuratorowi).

Co zawiera orzeczenie

Orzeczenie zawiera diagnozę, zalecaną formę edukacji (np. szkoła specjalna, szkoła integracyjna), zalecenia dotyczące form rehabilitacji, terapii, pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz sposoby realizacji specjalnych potrzeb edukacyjnych.

Orzeczenie wydawane jest na rok, na czas nauki w danej szkole, albo na etap edukacyjny tj. kształcenie przedszkolne łącznie z zerówką, kształcenie zintegrowane 1-3, szkoła podstawowa 4-6, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna.