Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje Poradnia psychologiczno-pedagogiczna. Orzeczenie potrzebne jest przed rozpoczęciem nauki w przedszkolu lub szkole. Zawiera zalecenia dotyczące wsparcia, które placówka edukacyjna ma obowiązek zapewnić uczniowi w spektrum autyzmu.
W Polsce mamy dwa różne dokumenty, które potwierdzają niepełnosprawność u dziecka. Dziecko musi posiadać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez Poradnię Psychologiczno- Pedagogiczną, żeby otrzymać specjalistyczną pomoc w szkole. Drugi dokument to orzeczenie o niepełnosprawności, który jest potrzebny do ubiegania się o pomoc finansową.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego potrzebne jest, kiedy planujemy wysłanie dziecka z diagnozą ze spektrum autyzmu do przedszkola lub szkoły.
Orzeczenie nie oznacza, że dziecko skierowane będzie do szkoły specjalnej.
Dokument wskazuje zalecaną formę kształcenia tzn.
Ostateczne prawo wyboru szkoły mają zawsze rodzice.
W praktyce najważniejszą częścią dokumentu są zalecenia: formy terapii, usprawniania, pomocy oraz warunki realizacji potrzeb edukacyjnych. Zalecenia są wiążące dla szkoły i zawierają wskazówki, jak zorganizować edukację dla dziecka np. zapewnienie terapii pedagogicznej, logopedycznej lub potrzeba obecności asystenta w klasie.
Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydaje Poradnia psychologiczno-pedagogiczna, na wniosek prawnych opiekunów dziecka. Należy udać się do Poradni właściwej ze względu na adres szkoły lub jeśli dziecko nie chodzi jeszcze do przedszkola/szkoły – do Poradni właściwej ze względu na adres zamieszkania.
Kuratorium wyznacza Poradnie zajmujące się wydawaniem orzeczeń dla dzieci z niektórymi zaburzeniami rozwoju, w tym z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. W niektórych regionach trzeba udać się do konkretnej, wyznaczonej przez kuratorium Poradni, która zajmuje się wsparciem osób w spektrum autyzmu.
Dokumenty potrzebne do uzyskania orzeczenia:
Opinie od specjalistów zawierające dodatkowe informacje są korzystne, ponieważ są wskazówkami dla komisji i dzięki nim zapisy w orzeczeniu mogą być jak najbardziej dostosowane do potrzeb dziecka. Mogą być również podstawą do odwołania np. kiedy zależy nam, żeby dziecko miało w szkole asystenta (tzw. terapeutę cienia) i sugeruje to również pedagog szkolny w pisemnej opinii a komisja nie uwzględniła tego zapisu w orzeczeniu – mamy podstawę do odwołania.
Szczegółowe informacje na temat dokumentów oraz wzorów formularzy najlepiej szukać na stronie lokalnej poradni, ponieważ mogą się różnić w zależności od miasta.
Podczas wizyty w Poradni pedagog i psycholog zapoznają się z dokumentami, przeprowadzają rozmowę z rodzicami (tzw. wywiad czyli rozmowę na temat rozwoju i potrzeb dziecka według z góry ustalonych pytań), obserwują oraz badają dziecko.
Czasem dziecko nie chce wykonywać poleceń pracowników poradni, jest nieśmiałe, nie ma motywacji lub odwrotnie – zaskakuje rodziców, którzy nie spodziewali się, że dziecko dane zadanie wykona. Okoliczności te muszą być uwzględnione, badanie jest nietypową sytuacją dla dziecka, które zwykle nie pokazuje wtedy 100% prawdziwych umiejętności.
Orzeczenie wydaje zespół orzekający. Poradnia powiadamia rodzica o terminie spotkania zespołu orzekającego i rodzic ma prawo być obecny, co daje możliwość przedstawienie własnych oczekiwań co do formy edukacji dziecka, potrzebnych form usprawniania i innych uwag odnośnie treści orzeczenia.
Jeżeli nie zgadzamy się z zaleceniami orzeczenia lub uważamy, że brakuje w nim ważnych informacji – odwołanie składa się w tej samej Poradni (która następnie przekazuje je kuratorowi).
Orzeczenie zawiera diagnozę, zalecaną formę edukacji (np. szkoła specjalna, szkoła integracyjna), zalecenia dotyczące form rehabilitacji, terapii, pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz sposoby realizacji specjalnych potrzeb edukacyjnych.
Orzeczenie wydawane jest na rok, na czas nauki w danej szkole, albo na etap edukacyjny tj. kształcenie przedszkolne łącznie z zerówką, kształcenie zintegrowane 1-3, szkoła podstawowa 4-6, gimnazjum, szkoła ponadgimnazjalna.