Będzie więcej miejsc przyjaznych osobom z autyzmem

Dzięki działaniom Fundacji Prodeste istnieje coraz więcej miejsc w przestrzeni publicznej w których nasi bliscy z ASD mogą czuć się swobodnie. Za swoje starania doceniane są kawiarnie, restauracje, muzea, przedszkola… Akcja pod nazwą „Miejsce przyjazne osobie z autyzmem” nabiera coraz większego rozmachu i mamy nadzieję, że będziemy spotykać coraz więcej takich miejsc w całej Polsce!

Każdy może napisać do Fundacji Prodeste i skorzystać z ich wiedzy. Dane kontaktowe dostępne są na stronie internetowej Fundacji www.prodeste.pl

Tym razem Fundacja skoncentrowała się na muzeach.

Turysta ze spektrum autyzmu

Marzeniem rodziców jest świadomość, że dzieci ze spektrum autyzmu są zawsze mile widzianymi gośćmi w muzeum, kinie i kawiarni. Projekt Fundacji Prodeste skierowany do muzeów trwał od maja do grudnia 2015. Na konferencji na zakończenie akcji spotkali się przedstawiciele Fundacji, pracownicy muzeów oraz uczestnicy lekcji muzealnych, wolontariusze i przyjaciele Fundacji. Dyskusja podejmowana podczas konferencji zawierała optymistyczne wnioski.

Pracownicy muzeów na pytanie: „Dlaczego zgłaszali się do projektu?”, odpowiadali:

Muzeom zależy na publiczności.
Chcemy być dostępni dla ludzi.
Cenimy otwartość.
Jesteśmy otwarci na doszkolenie się i poszerzanie horyzontów.
To dla nas prestiż i wyzwanie.

Dzieląc się opiniami po przyjęciu osób z ASD mówili:

Nie słyszymy negatywnych komentarzy ze strony ludzi postronnych a wręcz przeciwnie – okazują sympatię, mamy wrażenie, że większość osób myśli “nareszcie dożyliśmy tych czasów, kiedy osoby z niepełnosprawnością mogą uczestniczyć w życiu kulturalnym”.
Stworzyliśmy ofertę warsztatową skierowaną do osób z ASD.
Zastosowane rozwiązania były dobre i uważamy udział w projekcie za zakończony sukcesem.
Cieszymy się, że się rozwijamy i otwieramy.
To było ciekawa i rozwijające doświadczenie dla naszych edukatorów.

Jak wygląda współpraca

Pracownicy Fundacji szkolili pracowników muzeum, opowiadali im o autyzmie, sposobie myślenia i sposobie postrzegania przez osoby z autyzmem. Uczestnicy szkolenia wspólnie zastanawiali się nad przestrzenią w danym muzeum i planowali w jaki sposób uczynić ją bardziej przyjazną. Równocześnie terapeuci wraz z grupą młodych ludzi z ASD planowali wycieczkę do muzeum. Pracowali z planami przestrzeni (mapkami muzeum), planami aktywności (co będzie się działo po kolei, czego się spodziewać). W muzeach odbywały się lekcje dla osób z ASD.

Wyzwania i… nowe rozwiązania

Wyznaczanie zasad np. nie dotykaj eksponatów

Pracownicy muzeów mówili, że zwiedzający z autyzmem nie mają większego problemu z dostosowaniem się do zasad niż typowy turysta. Trudność polegała na dostosowaniu komunikatu do odbiorcy – podanie zasady w takiej formie, żeby osoby z ASD ją dobrze zrozumiały i zapamiętały. Wykorzystano do tego: piktogramy z zapisem zasad powieszone na ścianie lub trzymane przez przewodnika. W jednym z muzeów, które jest pałacem z ogromną ilością eksponatów wykorzystano czerwony dywan, który wyznaczał trasę zwiedzania i stworzono piktogram “zostajemy na czerwonym dywanie”.

Przed wejściem do muzeum uczestnicy wycieczki przerabiali zasady zachowania w formie planu wizualnego, z piktogramami lub obrazkami. Wprowadzano też używanie innych znaków tj. światło czerwone i zielone, jako komunikat można/nie można dotykać eksponatów. Jak mówią organizatorzy akcji “Wszystko da się zrobić – rozwiązać, przystosować – przy odrobinie chęci”

Potencjalnie niekomfortowe bodźce w otoczeniu, nowa przestrzeń

Jedno z muzeów rozważa wyłączenie głośnych alarmów uaktywnianych po dotknięciu eksponatu, w części pomieszczeń. Pracownicy twierdzą, że alarm i tak w większości przypadków uruchamiany był przez opiekuna dziecka a samo dziecko doświadczało niepotrzebnych stresów. W wielu przypadkach wystarczało uprzedzanie uczestników o mających nastąpić wydarzeniach przedstawiając im ich przebieg w formie dostosowanych znaków wizualnych.

Inne z muzeów, które już wcześniej organizowało cykliczne lekcje dla gimnazjalistów z autyzmem i niepełnosprawnością intelektualną po zmianie siedziby zdecydowało się na stopniowe przyzwyczajenie uczniów do nowej przestrzeni. Przed rozpoczęciem pracy muzeum, uczniowie z autyzmem spacerowali po terenie muzeum oraz zwiedzali budynek, jeszcze bez eksponatów, żeby przyzwyczaić się do przestrzeni.

Placówki przyjmujące grupy osób z autyzmem w ramach projektu korzystały z roboczych, prostych mapek muzeum, z zaznaczeniem planu zwiedzania, toalet itp na których uczestnicy mogli śledzić kolejne etapy zwiedzania.

Zajęcia atrakcyjne dla zwiedzających

Muzealnicy wykazują się wielką kreatywnością w tworzeniu zajęć dla osób z ASD. Mówili o konieczności uczenia przez działanie np. lekcja “czym jest obraz?”. Podczas takiej lekcji uczniowie poznają proces przygotowywania obrazu, bawią się pędzlami o różnych fakturach, dotykają płótna przed i po zagruntowaniu, poznają za pomocą wszystkich zmysłów gotowy obraz – mogą go dotknąć, powąchać lub sprawdzić czy jest ciężki.

Muzealnicy tworzyli pudełka dydaktyczne z materiałami związanymi z eksponatami, uczestnicy zajęć mogą dotykać i doświadczać próbek eksponatów. Przewodnicy wykorzystywali też kostiumy i stroje do przymierzania, odgrywali scenki, czytali literaturę. Uczniowie tworzyli prace plastyczne i zabierali do szkoły. Rzeźby wykorzystywano do zajęć o emocjach, gdzie każdej ekspresji twarzy można dosłownie dotknąć.

Pomoce z zakresu komunikacji obecne były na każdym kroku, organizatorzy ogromną wagę przykładali do komunikacji alternatywnej. Na zdjęciu widać pomoce trzymane przez jedną z uczestniczek podczas lekcji muzealnej.

Praca nadal trwa

Na zakończenie projektu każde z muzeów otrzymało certyfikaty oraz przewodniki, które pozwolą w przyszłości wszystkim osobom ze spektrum autyzmu zwiedzać ich wystawy w komforcie.

Muzea, które do tej pory zostały przeszkolone to:

• Muzeum: „Górnośląski Park Etnograficzny” w Chorzowie
• Gród w Grzybowie
• Muzeum Śląska Opolskiego
• Muzeum Śląskie w Katowicach
• Muzeum w Koszalinie
• Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
• Muzeum Zamoyskich w Kozłówce
• Muzeum Narodowe w Warszawie
• Muzeum Inżynierii Miejskiej w Krakowie
• Muzeum „Bajka” w Kudowie – Zdroju
• Muzeum Architektury we Wrocławiu
• Muzeum Śledzia w Ustce
• Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach

Pracownicy zapraszają do muzeów wszystkie osoby ze spektrum autyzmu w celu sprawdzenia czy udało im się zostać przyjaznym miejscem 🙂

Artykuł napisany został dzięki wsparciu Fundacji Prodeste. Dziękujemy! Więcej na temat akcji znajdziecie na stronie Facebook Miejsce przyjazne osobie z autyzmem, znajduje się tam więcej zdjęć oraz informacje na temat przebiegu lekcji w różnych muzeach.