Orzeczenie o niepełnosprawności potrzebne jest do uzyskiwania ulg i wsparcia finansowego. W artykule opisujemy sprawy formalne związane z orzeczeniem, istotne z perspektywy rodzica dziecka ze spektrum autyzmu.
Podstawą prawną do orzekania o niepełnosprawności jest Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wraz z późniejszymi zmianami.
Aby dziecko zostało uznane za niepełnosprawne w szkole/przedszkolu, musi posiadać orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez Poradnię Psychologiczno – Pedagogiczną. Aby skorzystać z zasiłku, świadczenia pielęgnacyjnego, ulgi rehabilitacyjnej, dofinansowań z PFRON – dziecko musi posiadać orzeczenie o niepełnosprawności, wydane przez Powiatowy/ miejski Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Są to dwa osobne dokumenty. Taka organizacja diagnozowania wymaga dodatkowego wysiłku – stawienia się ze skompletowanymi dokumentami w dwóch różnych miejscach.
Niepełnosprawność orzekają Powiatowe/ miejskie Zespoły do spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Należy zwracać się do zespołu właściwego ze względu na adres stałego pobytu (jest to miejscowość w której zamieszkujemy z zamiarem stałego przebywania). Drugą instancją są Wojewódzkie Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności – w nich można składać odwołania.
Adresy Wojewódzkich Zespołów ds. Orzekania o Niepełnosprawności
Adresy Powiatowych Zespołów ds. Orzekania o Niepełnosprawności
Komisja orzeka na wniosek rodziców/opiekunów prawnych lub samej osoby zainteresowanej, jeśli jest pełnoletnia. Dla osób powyżej 16 roku życia określany jest stopień niepełnosprawności. Dokumenty najlepiej pobrać ze strony odpowiedniego zespołu orzekającego, mogą różnić się w zależności od miejsca. Do wypełnionego wniosku dołączamy zaświadczenie lekarskie na specjalnym druku oraz kopię posiadanej dokumentacji medycznej.
1. Wejdź na stronę powiatowego zespołu ds. orzekania o niepełnosprawności najbliższego Twojego miejsca pobytu i zapoznaj się z informacjami.
2. Pobierz ze strony internetowej dokumenty potrzebne do wypełnienia wniosku lub odbierz wniosek osobiście.
3. Wypełnij wniosek i skompletuj załączniki. Zaświadczenie lekarskie wypełnia lekarz pierwszego kontaktu lub lekarz prowadzący. Do wniosku dołączamy ksero dokumentacji medycznej.
4. Złóż dokumenty i poczekaj na ustalenie terminu spotkania z komisją (najczęściej powiadomienie o terminie wysyłane jest listownie w terminie do 30 dni).
5. Udaj się z dzieckiem na spotkanie z komisją ds. orzekania o niepełnosprawności – zwykle jest to lekarz i pedagog/psycholog/pracownik socjalny. Zabierz ze sobą oryginały dokumentacji medycznej. Specjaliści podczas spotkania przeglądają dokumenty, zadają pytania rodzicowi.
6. W ciągu wyznaczonego czasu odbierz orzeczenie – czas na wystawienie orzeczenia to miesiąc lub w bardziej skomplikowanych sprawach 2 miesiące.
Odwołanie można złożyć w ciągu 14 dni do powiatowego zespołu, który ma 7 dni na przekazanie go do zespołu wojewódzkiego, który rozpatruje odwołania. Powiatowy zespół w ciągu tych 7 dni ma prawo do samokontroli i może zweryfikować orzeczenie i poprawić je.
Orzeczenie musi zawierać:
Wszystkie te elementy widać na poniższym przykładowym druku orzeczenia.
Orzeczenie o niepełnosprawności jest podstawą do otrzymywania świadczeń finansowych: zasiłku pielęgnacyjnego, świadczenia pielęgnacyjnego. Po odebraniu orzeczenia o niepełnosprawności warto zwrócić uwagę na punkty 7 i 8. Nie otrzymamy świadczenia pielęgnacyjnego, jeżeli w którymś punkcie widnieje: nie wymaga stałej opieki. Wielu rodziców dzieci z ASD otrzymuje orzeczenie z zapisem „nie wymaga stałej opieki” w punkcie 7 i 8 – zachęcamy rodziców dzieci z diagnozą autyzmu i z diagnozą Zespołu Aspergera do składania odwołań. W rozporządzeniu w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia (Dz.U.02.17.162) występuje zapis: „Do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku należą: zespół autystyczny” (§ 2 ust. 1 punkt 5)
O zasiłek pielęgnacyjny, świadczenie pielęgnacyjne i inne świadczenia (tj. zasiłki, dodatek dla rodzica samotnie wychowującego dziecko) można starać się w lokalnych Ośrodkach Pomocy Społecznej.
Przysługuje rodzicom, faktycznym opiekunom, rodzinom zastępczym dziecka z niepełnosprawnością lub osobom, na których ciąży wobec dziecka obowiązek alimentacyjny – jeśli nie pracują w celu sprawowania opieki. Przy czym niepełnosprawność dziecka musiała powstać: przed 18. rokiem życia lub w trakcie nauki w szkole i na studiach, nie później niż do ukończenia 25 roku życia. Od 1 stycznia 2015 r. do 31 grudnia 2015 r. świadczenie wynosi 1200 zł miesięcznie.
Przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby. Zasiłek przysługuje: niepełnosprawnemu dziecku, osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, osobie, która ukończyła 75 lat, osobie niepełnosprawnej powyżej 16. roku życia, która posiada orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 21 roku życia. Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego nie przysługuje osobie przebywającej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie. Zasiłek pielęgnacyjny wynosi 153 zł miesięcznie.
Przysługuje rodzicom i opiekunom, którzy rezygnują z zatrudnienia, żeby opiekować się dzieckiem z niepełnosprawnością. Różni się od świadczenia pielęgnacyjnego kryterium dochodowym (w 2015 r. kryterium dochodowe to dochód, który wynosi 664 zł na osobę w rodzinie) i brakiem kryterium wiekowego – niepełnosprawność nie musi pojawić się przed 18 rokiem życia dziecka. Specjalny zasiłek to 520 zł miesięcznie.
Orzeczenie o niepełnosprawności daje prawo do korzystania z dofinansowań PFRON (Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych) do turnusów rehabilitacyjnych (dla dziecka i dla opiekuna), leków, zakupu sprzętu wspomagającego rehabilitację. Dokładne wskazówki i kryteria otrzymywania dofinansowań można przeczytać na stronie internetowej PRFON.
OPS – Ośrodek Pomocy Społecznej – w miastach urząd nazywa się Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej MOPS/ Miejskim Ośrodkiem Pomocy Rodzinie MOPR a w mniejszych miejscowościach Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej GOPS. Jest to jednostka organizacyjna zajmująca się pomocą społeczną, pierwszy urząd do kontaktu dla osoby poszukujące pomocy społecznej.
PCPR – Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie – zajmuje się pomocą społeczną na poziomie powiatów.
Powiatowy Zespół ds. Orzekania o Niepełnosprawności – zespół, który zajmuję się wystawianiem orzeczeń o niepełnosprawności i legitymacji osoby niepełnosprawnej, zwykle działa przy MOPS lub PCPR.
Państwowy Fundusz Rehabilitacjo Osób Niepełnosprawnych PFRON. Zadaniem Funduszu jest aktywizacja zawodowa i społeczna osób z niepełnosprawnością.
![Powstaje wyjątkowa szkoła podstawowa dla dzieci ze spektrum autyzmu [Wrocław]](https://polskiautyzm.pl/wp-content/uploads/2018/07/37013344_2174656089215478_4542081537910243328_n-670x372.jpg)
